‘VAR’A VAR gerek

Premier Lig’de VAR’ın ilk ayının sonunda gelinen nokta ilginç: Ortalama 120 dakikada bir karar incelendi, 600 dakikada bir karar değişti. Bu süre İtalya’da 450, Almanya’da 347, İspanya’da da 300 dakika. Süper Lig’deyse ilk 3 hafta itibariyle her 162 dakikada bir karar değişiyor.

Yani VAR müdahalesi anlamında Premier Lig’in yaklaşık 4 katı ortalama tutturduk. Ortaya iki ihtimal çıkıyor: Ya Türkiye’de hakemler öyle kötü ki, maçları VAR adeta yeniden yönetmek zorunda kalıyor! Ya da biz hâlâ VAR’ın temel prensibi olan ‘net ve bariz hata’ kavramını oturtamadık. Yani VAR’a da bir VAR gerek. İngiltere Premier Lig, devler içinde VAR’a son geçen turnuva. Sebebi de basit: Uygulamanın problemli başlangıç sürecini minimum krizle atlatmak, arızalarını başka liglerde ve yerel kupalarda görmek. Premier Lig’de uygulamayı en az hata ile başlatmak. Başlattılar da aslında… İlk 4 hafta itibariyle 30 pozisyon dev ekranlara yansıdı ve incelendi. Yani 120 dakikada bir inceleme yapıldı, bu pozisyonların da sadece 6 tanesinde karar değişti. Toplam 5 gol iptal edildi, bir de penaltı verildi.

TÜRKİYE’DE 4 KAT!

Peki Süper Lig’de ilk 3 haftada VAR nasıl kullanıldı? Sadece 27 maçta tam 15 karar değişti. Yani VAR müdahalesi anlamında, Premier Lig’in yaklaşık 4 katı ortalama tutturduk. Murat Tanırlı’nın raporuna göre ilk 3 haftada VAR müdahalesiyle 7 penaltı verildi, biri iptal edildi; bir gol verildi, 5’i iptal edildi, bir de kırmızı kart var.

Yine bu veriler kadar enteresan olan bir başka detay da, Premier Lig’de VAR uygulamasına geçildikten sonra penaltı+kırmızı kart sayısının dramatik biçimde azalması. İngiltere’de bu sezon ilk 40 maçta 9 penaltı, 5 kırmızı kart kararı var. OPTA’dan Duncan Alexander’ın araştırmasına göre bu sayı, son 5 sezonun en düşüğü. Süper Lig’deyse ilk 27 maçta 11 penaltı-11 kırmızı kart söz konusu. Bu da kırmızı kartlarda son 5 sezonun en yüksek ortalamasına ulaştığımızı gösteriyor.

Bu veriler ışığında sanırım iki farklı sonuca ulaşılabilir: Ya Türkiye’de VAR oyuna gereğinden fazla müdahale ediyor. Yani “net ve bariz hata” kavramı, tam anlamıyla kavranamamış. Ya da Süper Lig’de hakemler öyle kötü ki, VAR’lar maçı adeta monitörden yeniden yönetiyor. Ben bu iki fikrin ikisinin de kısmen geçerli olduğuna inananlardanım. Milli maç arası sonrası hem VAR’lar ‘yüzde yüz, bariz, net, herkesin hemfikir olabileceği türden bir hata’ görmedikleri sürece hakemi çağırmamalılar. Hem de sahadaki hakem, nasılsa kulaklıkta VAR var diye, daha rahat davranmamalı. Maçları eskiden nasıl yönetiyorsa, o cesaretle, dikkatle ve kararlılıkla yönetmeli yine.

HAFTANIN ÖYKÜSÜ

Deniz Ateş Bitnel, bundan sadece üç buçuk yıl önce, Süper Lig’de büyük maçlarda görevlendirilen üst düzey hakemlerimizden biriydi. Türk Telekom Stadı’ndaki Galatasaray-Trabzonspor maçında Salih Dursun onun elinden kartını aldığında 34 yaşındaydı. Bugün itibariyle Deniz Ateş Bitnel, artık bir amatör il hakemi.

HAFTANIN DETAYI

Süper Lig’den 5 büyük lige bu sezon başında terfi eden iki adam, Yusuf Yazıcı ve Trezeguet, geçtiğimiz hafta benzer şekilde iki sarı görerek atıldılar. Okur dostumuz uğur Kurucuk, bu kartları, Süper Lig’de yetenekli hücumculara göstermelik savunma görevi verilmesine bağlamış. Akla yatkın doğrusu.