Kelebek etkisi

Luanda’da, Neto Üniversitesi’nde ders veren Cornelio Caley gelecekten umutlu: “Eğer Dünya Kupası’na katılmayı başardıysak, iç savaşı da, açlığı da, her ne problemimiz olursa aşabiliriz”… Çok mu iyimser buldunuz? Peki siz hiç, “kelebek etkisi” diye bir şey duydunuz mu?

Kelebek etkisi (Butterfly effect), 1961’de Edward Lorenz’in hava tahmin modelleri üstünde çalışırken geliştirdiği ve matematikte “kaos kuramı” adlı yeni bir sahanın gelişmesine öncülük eden çalışmayı anlattığı makale… Özetle, Afrika’da an itibariyle uçmakta olan bir zayıf kelebeğin basit bir kanat çırpışının bir sebepler silsilesi neticesinde Avrupa’da bir hortuma neden olabileceği gerçeği…
Dr. Cornelio Caley, iç savaş ülkesi Angola’nın başkenti Luanda’da Agostinho Neto Üniversitesi’nde ders vererek kanat çırpmaya çalışan bir kelebek… “Eğer, bir grup gencimiz dünyayla yarışabilir, Almanya’ya gidebilir duruma geldilerse, biz de pekâlâ aynısını başarabiliriz” diyor gururla… Bir başkası, Edo, başkentteki küçük dükkanında milli futbolcuların formasını satıyor. Kaptan Akwa’nın formaları çoktan tükenmiş. 1500 kwanza (24 YTL) verip Akwa forması alanların büyük çoğunluğu Almanya’daki şampiyonada takımlarını desteklemeye gidemeyecekler aslında.. Ama giyecekler formalarını, ve televizyon başında destekleyecekler, 27 yıl süren ve 1 milyondan fazla insanın hayatını kaybettiği iç savaştan canlı çıkmayı başaran milli futbolcularını…

Afrika’nın Dünya Kupası’nda Kamerun, Nijerya ve Güney Afrika gibi nispeten güçlü sayılabilecek ülkeler yerine ilk kez Togo, Kongo, Fildişi Sahilleri ve Angola’yla temsil ediliyor olması, kıtanın fakir uluslarında bayram etkisi yaptı. Hayır, mecazi anlamda değil, gerçek, zira Togo, kupaya katıldıkları günü “resmi tatil” ilan etti. Fildişi Sahili Devlet Başkanı Gbagbo, tüm milli futbolculara birer ev bağışladı.
2002’de başlayan iç savaştan beri ikiye bölünen Fildişi Sahilleri, Drogba sempatisiyle tekrar bütünleşmiş adeta. Artık hiç kimse Fransız işgalinden yada sömürgecilerden bahsetmiyor ülkede. Daha geçtiğimiz Nisan’da yüzlerce insanın hayatını kaybettiği Togo’da da durum benzer. Otomobil tamircisi Christian Agbeko, yeni durumu şöyle özetliyor: “Aylardır sanki aynı dili konuşmuyorduk. Ama Dünya Kupası hayatımıza girdi gireli, tek bir lisanda birleştik: Futbol”

Denemek!
Son kahramanımız Arnaud Cire ise, Fildişi Sahili’nin ticaret merkezi sayılan Abidjan’da bir güvenlik görevlisi. Her ay aldığı 70 bin Fildişi Frankı (171 YTL) maaşının bir kısmını gelecek yıl Almanya’da Toure ve arkadaşlarını izleyebilmek için biriktiriyor. Belki yolculuk için gerekli 2 milyon Frankı biriktiremeyecek, ama deneyecek ya, olsun. Zaten kişi başına düşen milli gelirin 640 dolar, ortalama ömrün 43 yıl olduğu bir iç savaş ülkesinde de yapılabilecek en iyimser harekettir “denemek”…

http://www.milliyet.com.tr/2005/12/23/spor/spo10.html