Fenerbahçe 3-5-2 oynayamaz mı?

Ligin ikinci yarısının başlamasıyla birlikte Fenerbahçe iyi bir seri yakaladı, bizim gazeteler de Aykut Kocaman’ın kırdığı/kırmak üzere olduğu rekor haberleriyle dolup taştı. Bu sütunda bahsedeceğim rekorsa çok ciddi değil, hatta biraz Zaytung haberi tadında: Aykut Kocaman ligdeki son 5 maçında 5 farklı sol açık oyuncusu kullanarak gayrı resmi başka bir rekora doğru yelken açtı galiba… Fenerbahçe’nin sol açık pozisyonunda G.Birliği maçında Dia, Konya önünde Stoch, Seyrantepe’de Özer, Bursa karşısında Niang başladıktan sonra Eskişehir’de de o çizgiden Caner hücum etti. Bu gidişle cumartesi akşamı Gaziantep karşısında Volkan Demirel sol açık başlarsa çok fazla şaşırmayacağız gibi (!)
Tabii ki bu meselenin esas sebeplerinden biri, Türkiye’deki “5 yerli sınırı”. Artık bu sınırlamaya 6 yabancı limiti gözüyle bakmıyorum, çünkü büyük takımların esas meselesi 5 iyi yerli bulabilmeye dönüşmüş durumda. Aykut Hoca da (elinde Volkan, Gökhan, Emre, Semih gibi en üst düzey Türk pasaportlular olmasına rağmen) bu iyi 5 yerliyi bulma konusunda sıkıntı çekiyor. Hele de sol çizgiye yerli bulana madalya vermek gerekiyor bu aralar…
Tabii bu sol kanat sıkıntısını sadece Fenerbahçe üstünden okumak da yetersiz… Tamam, Fenerbahçe’nin sol çizgisi sezon başından beri sorunlu, Santos hayata dönmeseydi şu anda problemin boyutu belki çok daha büyük olacaktı. Ama Galatasaray’da da durum farklı değil. Beşiktaş 10 yıldır Üzülmez’in alternatifini bulamıyor. Trabzon vasat Cale’nin yanına vasat Piotr’u eklemek zorunda kaldı. Hiddink milli takıma sol bek bulamadığı için Manisalı Eren, Belediyeli Gökhan gibi alternatifler düşündü; sonunda rota yine mecburiyetten Hakan Balta’ya döndü. Brezilya Milli Takımı’nın son dönemdeki ilk iki sol beki (Andre Santos ve Michel Bastos) sol açık kökenli. Barcelona şu anda solunda (esasında sağ bek için transfer edilmiş) Adriano’yu oynatıyor.
Özetle sadece Fenerbahçe’de (ya da Türkiye’de) değil, sınırsız harcama ve tarama kapasitesi olan takımlarda da sol kanat sıkıntısı meşhur bu aralar…

18 kişiden biri solak
Bilmiyorum , bu meseleyi doğru okumakta faydası olur mu; ama şöyle bir matematiksel gerçeği de bir kenara not etmek gerek: Dünya üzerindeki solak oranı yüzde 5,5 civarında. Yani yeryüzünde her 18 kişiden yalnızca biri sol elini/ayağını kullanıyor. Belki sporcularda bu oran biraz daha yüksek olabilir, ama yine de futbolda çağın ihtiyacını karşılayacak kadar üst düzey solak oyuncu olmadığı ortada…
Üstüne üstlük bu aralar herkes 4-3-3 oynamaya başladı; dolayısıyla ilk 11’inizde en az 2, bazen 3 solağa kadar ihtiyacınız olabiliyor. Bu da 24-25 kişilik geniş kadroda 5-6 solak bulundurma mecburiyeti demek. Yani bu ihtiyaç parametrelerine göre, bir futbol takımının aşağı yukarı yüzde 20’si solak olmalı. Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 5 buçuğu solakken, sizin yüzde 20 oranında solağa ihtiyaç duyuyor olmanız zaten başlı başına bir gariplik içeriyor…

Mazzarri modeli
Bu talebi karşılayacak kadar arz olmamasının yanına bir de şu sorunu ekleyin: Solak oyuncular (sağ ayağını kullanan çoğunluğa biraz ters geldikleri ve rahat adam geçebildikleri için) ekseriyetle hücumcu olmayı seçiyorlar. Sol açık pozisyonunu tercih etseler yine iyi, son dönemde santrfor arkası oynayanların sayısı hiç azımsanmayacak kadar fazla… O zaman da büyük takımların sol kanada solak oyuncu bulma ihtimali azalıyor, hele iyi bek bulmak mucizelere kalıyor.
O zaman dünya futbolunun sol çizgi oyuncusu problemini çözmek için geriye yalnızca iki yol kalıyor: Birincisi, altyapı hocalarının geleceği düşünüp solakları yalnızca sol çizgiye yönlendirmeleri. Üstyapıya öncelikle sol bek/sol açık vermeye çalışmaları…
İkinci çözüm biraz daha radikal: Elinde yeterli çizgi oyuncusu olmayan takımların 3-5-2’ye (yani birer kanat oyuncusuna) dönmeleri. Altyapıdan bu tarz oyuncu yetişmesini istemeleri. Napoli, dâhi Mazzarri’yle 3-5-2 ile (bazen de 3-4-3’le) İtalya’da şampiyonluğa gidiyor. Güney Amerika’da 3-5-2 hâlâ yaygın ve geçerli… Dün Rıdvan Dilmen, Caner’in 3-5-2’ye daha uygun bir kanat oyuncusu olduğunu yazmış. Aslında Gökhan Gönül de 3-5-2 oynayan takımlar için nimet…
Tabii ki Aykut Hoca bu yılın böyle kritik bir döneminde düzen değişikliğine gitmeyecektir. Ama insan düşünmeden edemiyor: Gökhan’lı, Caner’li, Santos’lu Fenerbahçe (mesela yaz hazırlık kampında), 3-5-2’yi deneyemez mi? Bu sistemde Alex+iki santrfor kullanılamaz mı?
Napoli’de Mazzarri bunu yapabildiğine göre, böyle bir seçenek bu çağda tamamen imkânsız sayılmamalı gibi geliyor bana…