Bir çift göz neylesin?

Evet, hakemler her maçta en az birkaç tane yanlış ofsayt kararı veriyor ve evet göz denen bu kusursuz organın bir çiftinin ofsaytı her seferinde doğru tespit etmesi tıbben mümkün değil. Platini’nin dediği gibi, artık futbolu yönetmeye daha fazla çift göz gerek

Platini’ye çok itimat ettiğimden değil esasında bu giriş, onun konuşmalarını Henry’nin onaylaması hoşuma giden… Platini iki yardımcının futbola yetmediğini söylüyor ve eğer futbol bir bilim olsaydı unvanı ordinaryüs olacak Henry de, ve hatta tıp bilimi de Platini ile aynı görüşte.
İlk defa 1866’da ortaya atılan ve 1925 yılında son şeklini alan ofsayt kuralı, futbolun kuşkusuz en zor işlerinden biri. Yanlış bayraklar, her zaman hakem hatası olarak değerlendirilmekle beraber, doğru karar, gözün fizyolojisi açısından ne kadar muhtemel, bu tartışılır…
Ofsayt tespiti için hakemin görme alanında, aynı anda, en az beş hareket eden cisim (hücum yapan takımdan iki kişi, defans yapan takımın son iki oyuncusu ve top) olmalıdır. Bu basit bilgi bile, gözün kapasitesi göz önüne alındığında birçok kararın tartışmalı olmasını açıklayabilir.
Göz, cisimlere odaklanır ve görme alanı içinde kalmasını sağlar. Bunu, sakkadik, sabit takip, denge ve bağlama hareketleri ile akomodasyon yeteneği sayesinde başarır. Ofsayt kararı için, göz, aynı anda hareket eden en az beş cismi ve bunların birbirine göre pozisyonunu saptamak zorunda. Öncelikle eğer, bu cisimler görme alanında değilse, ofsayt kararı zaten verilemez.
Hakemler, cisimlerin yerlerini tespit için, başlarını kaldırdığı zaman gözlerinin sakkadik hareketleri (her iki gözün beraber yaptığı, hızlı, kısa hareketler olup, bir cismin yer değiştirmesi esnasında ve yazı okurken meydana gelen hareketler) başlar. Göz hareketlerinin ve akomodasyon (cismin retinada odaklanması için lens te olan değişimler) yeteneğinin toplamı, tüm cisimlerin tespiti için gereken zamanı gösterir. Dolayısıyla ofsayt kararında ön planda olan sakkadik hareket için gereken süre cismin uzaklığına bağlı olarak ortalama 200 milisaniye (ms)’dir. Akomodasyon için ise bu süre ortalama 360 ms olup, uzaktan yakına fikse oluyorsa 640 ms, yakından uzağa fikse oluyorsa 560 ms’dir. Hakeme göre altı metreden daha uzak bir kişi için, gözün yapacağı akomodasyon süresi daha fazladır. Bu da hata riskini artırır. Hakem için en iyi durum, topun ve tüm oyuncuların görme alanında olduğu anda verilen karardır. Bu durumda gözün akomodasyon yeteneğine bağlı kaybedeceği zaman olmayacaktır.
Futbolun 22 kişiyle oynandığı düşünüldüğünde bütün oyunculara odaklanmak için daha fazla zamana ihtiyaç vardır ve bu da hata riskini artırır. Futbolun çok hareketli bir spor olması ve futbolcuların birbirine göre durumları da bu kararı etkilediğine göre, insan gözünün bu noktada yetersiz kaldığını söylemek yanlış olmaz. Milisaniyelerin kıymetli olduğu bu ofsayt kuralı için, -hakem hatası olmaktan çok- bu kusursuz gözün bile yeterli tecrübeye sahip olmadığı kabul edilirse, futbolun geleceği daha sağlıklı olacak gibi.
Araştırmayı yapan İstanbul Tıp Fakültesi’nden kıymetli okur dostumuz Dr.Gönenç Kocabay, futbola bilgisayar desteği ya da atletizmde olduğu gibi fotofiniş düzeneği kurulmasını öneriyor. Fransız futbol adamı Platini ise, hakem sayısının artırılması tarafında. Karar ne olursa olsun, su katılmamış gerçek, bir aciz organizmanın ofsaytı kusursuz tespit etmesinin imkansız olduğu…
Kaynak: Maruenda FB. BMJ. 2004; 329: 1470-2, Dr. Gönenç Kocabay

http://www.milliyet.com.tr/2006/10/24/spor/ymeleke.html