Avrupa kupalarında neler oluyor?

UEFA, hafta içinde Avrupa kupaları katılımıyla ilgili radikal kararlar aldı. Kararlar içindeki flaş iki haber şu: Önümüzdeki sezonun Avrupa Ligi şampiyonu, bir sonraki yıl için Devler Ligi bileti kazanacak. Ayrıca UEFA sıralamasında ilk 12’de yer alan ülkelerin yerel kupa şampiyonları, 2015-16 Avrupa Ligi gruplarına ön eleme oynamadan girecek.

Peki bu değişiklikler bizi nasıl etkileyecek?
Şu anda Avrupa ülkeler sıralamasındaki yerimiz 11’incilik. Geçtiğimiz hafta içinde Olympiacos’un elenmesiyle hemen altımızdaki Yunanistan da sezonu kapadı ve artık sıralamada üstümüze çıkma ihtimali devam eden tek ülke (Basel’in sürüklediği) İsviçre kaldı… Avrupa Ligi çeyrek finalinde Valencia ile eşleşen Basel, 7 puan daha toplarsa, yani mesela iki galibiyetle yarı finale çıkar, orada da bir galibiyet alırsa İsviçre’yi üstümüze taşıyor. Biz de o takdirde sezonu 12’nci sırada bitiriyoruz…

Şu anda bu yılı ilk 12’de bitireceğimiz kesinleştiği için, 2014-2015 Türkiye Kupası şampiyonunun, 2015-16 Avrupa Ligi gruplarına direkt gireceği garantilendi… Eğer 2015 kupa şampiyonumuz aynı zamanda Devler Ligi bileti almışsa, Türkiye Kupası finalistinin artık herhangi bir hakkı yok. O durumda 2014-15 lig üçüncümüz Avrupa Ligi’ne direkt girecek; lig beşincimiz de ön eleme turları oynamaya hak kazanacak.

Avantajımız-dezavantajımız nedir?
Tabii ki yeni düzenlemeyle kupa şampiyonumuzun direkt Avrupa Ligi bileti alması ufak da olsa bir avantaj… Ama UEFA, 1-12 arası ülkelere bu direkt kontenjanları verirken, 7-8-9’uncuların da Avrupa Ligi’ne 4 takım gönderme haklarını elinden aldı. Ki bu da aslında bizim için bir hayal kırıklığı demek. Çünkü artık Avrupa’ya 6 takım gönderme ihtimali bizim için kısa vadede bir hayal olmuş oldu. Artık kupalara 6 takımla gitmek için sıralamada ilk 6’ya girmek şart, bizim de cumhuriyet tarihinde ilk 6’ya çıktığımız vaki değil (tarihteki en iyi derecemiz, 2001’deki yedincilik)…

UEFA zaten Şampiyonlar Ligi ön elemelerini şampiyonlar-şampiyon olmayanlar diye ayırdığı günden itibaren Devler Ligi’nde iki takım ihtimalini de bizim için rüya haline getirmişti. Zira yeni düzenlemeyle lig ikincimiz Devler Ligi play-off turunda İngiliz, Alman, İspanyol devlerine çarpıyor; oradan da istikameti Avrupa Ligi’ne çeviriyor ister istemez…

Şimdi de Avrupa’da 6 takım bize hayal olduğunu göre, bizim gibi 9-12’nci basamak arasında dolaşan baş altı ülkeler için en büyük başarı bir takımımızın Devler Ligi gruplarında iş yapması, 4 ekibimizin birden de Avrupa Ligi gruplarına girdiğini görmek olacak…

Peki ne olabilirdi?
UEFA, bir küçük hesaplama detayıyla, Avrupa’nın devlerinin olası 1-2 sezonluk başarısızlıkta tepedeki yerlerini kaybetmemesini güvence altına alıyor…
O detay da şu: Avrupa kupalarında son 5 yıl puanlarının eşit biçimde toplanarak ülke sıralamasının oluşturulması… Böylece İngiltere, İspanya, Almanya gibi devler iki yıl üst üste hayal kırıklığı yaşasalar bile önceki 3 senenin puanlarıyla yine ilk 4’te kalmayı başarabiliyorlar. Çok uzun yıllar boyunca Devler Ligi’ne katılım sayıları değişmiyor, hatta bugün yeni nesle sorsanız İngiltere’nin-İspanya’nın Şampiyonlar Ligi’ne 4 takımla katılmasının fiks bir statü olduğunu zannedebilir!

Oysa son beş yılın puanları değerlendirmeye katılırken (FIFA milli takımlar sıralamasında olduğu gibi) en yeni yılın %100’ü, bir önceki yılın %80’i, iki önceki yılın %60’ı, üç önceki yılın %40’ı, dört önceki yılın da %20’si alınarak bir hesaplama yapılsa; aktüel neticeler daha etkili olacak, sıralama daha sık değişecekti.

Mesela böyle bir değerlendirmeyle son iki yılda iyi performanslar gösteren Rusya, Ukrayna, Türkiye, İsviçre gibi ülkeler mevcut durumlarından birer-ikişer basamak daha yukarıda olabileceklerdi.

UEFA’nın büyüklerin ilelebet büyük kalmasını garanti altına almak için geçmişte kullandığı bir başka enstrüman da kulüp katsayılarına eklenen yüzde 50’lik ülke katsayısı idi… Böylece İspanya’dan-Almanya’dan-İngiltere’den sürpriz bir takım (mesela Wolfsburg, Sociedad veya Swansea gibi bir ekip) kupalara geldiğinde hanesine ülke puanının yüzde 50’si eklendiği için otomatik olarak birinci-ikinci torbaya giriyor, yine orta sınıf eziliyordu.

Neyse ki bu katsayı 2004’te yüzde 33’e, 2008’de de yüzde 20’ye düştü… Futbolda orta sınıfa yapılan haksızlık bu departmanda bir kademe de olsa azaltıldı.

Tüm dünyada ve memlekette zenginin fakiri ezmediği, güçlünün güçsüzle, yönetenlerin yönetilenlerle eşit haklara sahip olduğu bir hayat dileğiyle. Mutlu haftalar…